ارشد پرستاری سالمندی

معرفی پرستاری سالمندی:

مقطع کارشناسی ارشد ناپیوسته پرستاری سالمندی در چارچوب سیاستهای جامع نگر و ارتقاء سطح سلامت قشر سالمند جامعه ، پرستارانی با علم و مهارت در زمینه ارائه مراقبتهای بهداشتی، توانبخشی و اجتماعی به گروه سالمندان را تربیت می نماید به طوری که دانش آموختگان این مقطع قادر به تلفیق دانش پیشرفته پرستاری سالمندی با سایر رشته ها و تخصص های وابسته بوده و نظریه های پرستاری سالمندی را با هنر حل مسأله و تصمیم گیری مبتنی بر شواهد در این حوزه بکار گیرند. دانش آموختگان این رشته دارای تبحر و مهارت کافی در ارائه مراقبت ها از پیشگیری تا نوتوانی به فرد سالمند ، خانواده و جامعه بوده و قادرند با بکارگیری اصول ارتباطات انسانی، نیازهای بیولوژیکی ، روانشناختی ، اجتماعی و فرهنگی مددجوی سالمند را در حيطه های خدمات پرستاری شناسایی کرده و به منظور ارتقاء کیفی خدمات بهداشتی و توانبخشی ویژه سالمندان اقدامات لازم را مبذول دارند.

تاریخچه و سیر تکاملی دوره در جهان و ایران:

برای صدها سال امر مراقبت از سالمندان برعهده خانواده های آنها قرار داشت. با این حال با افزایش جمعیت و طول عمر انسانها ، نگرش جامعه نسبت به این مقوله تغییر کرد و مؤسسات رسمی بمنظور مراقبت از سالمندان تاسیس گردید. اولين مؤسسات از این نوع توسط مراجع مذهبی و با هدف رسیدگی به وضع سالمندان بی بضاعت و بی سرپرست تشکیل گردید. پس از تصویب قانون رفاه و تامین اجتماعی در سال ۱۹۳۵ در ایالات متحده اولین مراکز مراقبت سالمندی به سبک امروزی در این کشور شکل گرفت به طوری که اغلب پرستاران بازنشسته منازل خود را تبدیل به آسایشگاه سالمندان نیازمند کمک می کردند. همچنین کلیه بیمارستان ها موظف به رسیدگی و مراقبت از سالمندانی که امکان نگهداری آنها در خانه هایشان وجود نداشت شدند. در طول دهه ۱۹۴۰ تعدادی از ایالتهای امریکا حداقل استانداردهای لازم برای مراقبتهای خانه های پرستاری را به وجود آوردند و اعطای گواهینامه و مجوز فعالیت به آنها از سوی دولت آغاز شد. در سال ۱۹۶۵ و به دنبال آغاز فعالیت سیستم بیمه فدرال صنعت رو به رشد خانه های پرستاری ویژه مراقبت از سالمندان گام بلندی به سوی رشد و تکامل بیشتر برداشت.
پرستاری سالمندی موجودیت قائم بالذات نداشته بلکه بخشی از حرفه پرستاری ؛ سیستم مراقبتهای بهداشتی ؛ اجتماع و جامعه جهانی را تشکیل می دهد. بدین ترتیب تعریف پرستاری سالمندی و نقشها و وظایف آن از عوامل متعددی تاثیر پذیرفتند که از جمله این عوامل می توان به نیازهای خاص هر جامعه شرایط اجتماعی و سنتها و فرهنگ قالب در هر یک از جوامع اشاره کرد.

اهداف کلی رشته:

هدف کلی رشته کارشناسی ارشد ناپیوسته پرستاری ارائه مراقبت و خدمات پرستاری به جمعیت سالمندان جامعه کشور می باشد. این هدف از طریق تربیت دانش آموختگانی محقق می گردد که دارای نگرش ، دانش و توانمندی های لازم در این حوزه (مراقبت از سالمندان و توانائی ها و فراتوانائی های لازم ( بروز رفتارهای حرفه ای ، مهارت های ارتباطی ، مهارت در بکارگیری فن آوری اطلاعات ، خودآموزی مستمر ، پژوهش و بکارگیری یافته های معتبر پژوهشی در امر ارائه خدمات ، مدیریت و ارتقاء کیفیت مراقبتها ، توانائی حل مسئله، مستندسازی اقدامات و سرویسهای تخصصی ارائه شده و ...) باشند. بر مبنای رویکرد فلسفی و رسالت، اهداف کلی رشته پرستاری سالمندی عبارتست از:

دستیابی به حداکثر توانمندیهای نهفته ی عملکردی و شایستگی فردی مددجویان سالمند و خانواده
آنهاء

• دست یابی، حفظ و ارتقاء کیفیت زندگی مددجویان سالمند تا حدامکان
• حصول اطمینان نسبت به اینکه نیازهای ویژه مددجوی سالمند و خانواده تامین شده است؛
• ارتقای سازگاری مددجوی سالمند و خانواده با تغییرات زندگی (ناشی از فرایند سالمندی و ناتوانی های احتمالی)؛
• حفظ عملکرد اجتماعی و حضور و مشارکت مددجوی سالمند در جامعه.

چشم انداز:

تربیت پرستاران متبحر در حوزه مسائل سالمندی ، سالمند شناسی و طب سالمندی موجب:

• و گسترش مراکز سالمندی،حمایتی و مراقبتی از مددجویان با ناتوانی های خاص
• ارتقاء دانش و مهارت های بالینی پرستاران در حوزه مسائل سالمندی متناسب با استانداردهای قابل قبول جهانی و منطقه ای . توسعه مراقبت های پرستاری سالمندی در جامعه
• به روز کردن دانش و مهارت پرستاران متبحر در زمينه سالمندی با آموزش مداوم
• ارتقاء کیفیت خدمات بهداشتی درمانی به مددجویان سالمند و خانواده آنها و توسعه آگاهيها و توانمندیهای مددجوی سالمند و خانواده برای مشارکت در جامعه
• برقراری ارتباط با سایر کشورهای منطقه در راستای رفع نیازهای تخصصی

رسالت:

افزایش امید به زندگی و متعاقب آن شیوع بیشتر بیماریهای حاد و مزمن مطرح در سنین بالای عمر در جوامع منجر به تشدید نیاز روز افزون به تربیت افرادی شده است که قابلیت ارائه خدمات پرستاری سالمندی را دارا باشند. افزایش مراکز نگهداری و توانبخشی سالمندان نیازمند خدمات مراقبتی علمی، از دیگر ضرورتهای تربیت افراد آموزش دیده در زمینه پرستاری سالمندی محسوب می گردد. در حال حاضر در کلیه مراکز مربوط به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، وزارت رفاه و سازمان بهزیستی حتی یک نفر پرستار متبحر سالمندی وجود ندارد، لذا خلاء ناشی از عدم نیروهای متبحربه منظور برنامه ریزی و ارائه راهکارهای ضروری در راستای خدمات پرستاری سالمندی کاملا محسوس میباشد. رسالت عمده رشته کارشناسی ارشد ناپیوسته پرستاری سالمندی عبارت از کاهش مرگ و میر و عوارض ناشی از افزایش سن بوسیله گسترش ساختارهای مراقبتی تخصصی و ارتقاء روند مراقبت های پرستاری و تربیت دانش آموختگانی کارآمد با توانائی ها و فراتوانائی های لازم می باشد. پیشرفت های بدست آمده در حوزه طب سالمندی و پرستاری سالمندی امكان بقاء طولانی تر همراه با سلامتی ، استقلال و خود اتکائی را برای سالمندان فراهم نموده است . در عین حال افزایش جمعیت سالمندان نیازمند به مراقبت های خاص ایجاد و توسعه مدل ها و ساختارهای مراقبتی و حمایتی بهداشتی - اجتماعی تخصصی را برای این نوع مددجویان در سطح جهان و کشور ضروری ساخته است. آموزش های پرستاران در سطح کارشناسی در این حوزه پاسخگوی چنین نیازهائی نبوده و بسیاری از پرستاران در طی سالها کار در این حوزه تنها به صورت عملی تجربه کسب می نمایند.
نیاز به ارائه خدمات بهداشتی مبتنی بر جامعه به ویژه مراقبت پرستاری در منزل از سالمندان مبتلا به اختلالات حاد و مزمن جسمی، روانی و اجتماعی از دیگر نکات قابل توجه در رسالت تربیت پرستاران سالمندی می باشد.

وظایف حرفه‌ای دانش آموختگان به ترتیب هر نقش به شرح زیر است:

در نقش مراقبتی

• تعهد و مسئولیت پذیری در ایفای نقش های عملکردی
• رعایت و اجرای اصول اخلاقی و حفظ حقوق مددجوی سالمند و خانواده
• مشارکت و همکاری با اعضاء تیم سلامت در ارائه خدمات و مراقبتهای پرستاری به مددجویان سالمند
• بررسی و تشخیص نیازهای مددجوی سالمند و خانواده ، اولویت بندی آنها و ارایه تدابیر پرستاری
• برقراری ارتباط مناسب با مددجوی سالمند، خانواده و اعضای تیم سلامت
• ارجاع مددجوی سالمند و خانواده به نظام سلامت در صورت لزوم
• همکاری با سایر اعضاء تیم سلامت سالمندان در ارایه خدمات جامعه نگر

در نقش آموزشی

• آموزش و مشاوره با مددجوی سالمند ، خانواده و جامعه در سه سطح پیشگیری
• استفاده از اطلاعات و دانش جدید و به کارگیری آنها در جهت بهبود ارایه خدمات پرستاری سالمندی در حيطه های بهداشتی و تخصصی
• کمک در تهیه محتوا و انتخاب نرم افزارهای کمک آموزشی به روز و معتبر در حوزه تخصصی سالمندی
• مشارکت و همکاری با واحدهای آموزش دانشگاهی در تدوین محتوای آموزشی و برگزاری همایش ها، کارگاهها و دوره های کوتاه مدت آموزشی با موضوعات سالمندی

در نقش پژوهشی

• همکاری و مشارکت در انجام و توسعه پژوهش در نظام ارائه خدمات بهداشتی ( Health System Resaerch) و خدمات بهداشتی (Health Service Research) در حوزه سالمندی
• بررسی زمینه ها و نیازهای طرح های پژوهشی و تدوین طرح های متناسب در حوزه مسائل سالمندی
• استفاده از ابزارها و فن آوریهای جدید در انجام پژوهش در حوزه های مختلف بهداشت و سلامت سالمندان
• انتشار نتایج تحقیقات در حوزه سالمندی به صورت مقاله و کنفرانس در مجامع تخصصی داخلی و خارجی
• به کار بستن نتایج تحقیقات مبتنی بر شواهد به منظور اعتلاء خدمات پرستاری در حوزه سالمندی
• مشارکت در ایجاد و توسعه پایگاههای تحقیقات جمعیتی (Population Lab) به منظور ارائه خدمت سلامتی - اجتماعی مبتنی بر جامعه ویژه سالمندان
• مشارکت در ایجاد و توسعه مراکز تحقیق و توسعه (R&D) در حیطه های بهداشتی- درمانی و توانبخشی در حوزه سالمندی

طول دوره و تعداد کل واحد‌های درسی:

تعداد واحد‌های درسی در این دوره ۳۲ واحد است که شامل ۲۸ واحد اختصاصی اجباری و ۴ واحد پایان‌نامه می‌باشد که به طور معمول در ۴ ترم توسط دانشگاه‌ ارائه می‌گردد.